روابط خارجی آمریکا در عصر پساترامپ چگونه خواهد بود؟

به گزارش راهبرد معاصر؛ بالاخره و پس از چالش‌ها و جنجال‌های فراوان انتخاباتی، جو بایدن پیروز انتخابات ریاست جمهوری 2020 آمریکا شد. بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که انتخابات 2020 آمریکا، یکی از رقابتی‌ترین و چالشی‌ترین انتخابات‌ها در کل تاریخ این کشور بوده است. انتخاباتی که در آن دو نامزد اصلی یعنی "دونالد ترامپ" و "جو‌بایدن"، بیش از 70 میلیون رای کسب کردند و بایدن با کسب آرا مردمی و الکترال بیشتر در مقایسه با ترامپ، توانست چهل و ششمین رئیس جمهور تاریخ ایالات متحده آمریکا شود.

تاکنون گمانه‌زنی‌های مختلفی از سوی تحلیلگران مسائل آمریکا در مورد رویه‌های احتمالی که یک دولت دموکرات در عرصه سیاست خارجی آمریکا در پیش خواهد گرفت، مطرح شده‌اند. برخی از تلطیف روابط خارجی آمریکا با کشورهای مختلف جهان سخن گفته اند در حالی که برخی دیگر بر این باورند که چالش‌های ایجاد شده از سوی ترامپ در سیاست خارجی آمریکا، به قدری عمیق هستند که رئیس جمهور جدید آمریکا، به زمان زیادی جهت رفع آن‌ها و پیشبرد دستورکار مطلوب خود نیاز دارد. با این همه، اینطور به نظر می رسد که تا حد می توان تصویری واقع بینانه از سیاست خارجی احتمالی دولت بایدن ارائه کرد. در این راستا، دو مساله اصلی یعنی ماهیت سیاست خارجی بایدن، و چالش های داخلی که دولت وی با آن‌ها پس از انتخابات 2020 آمریکا رو به رو است و بدون تردید بر سیاست خارجی این کشور تاثیرگذار خواهند بود، بایستی به دقت مورد توجه و بررسی قرار گیرد.

جو بایدن و زدودن تصویر آمریکایِ ترامپ در عرصه روابط بین الملل

یکی از مسائل مهمی که جو بایدن در دوره ریاست جمهوری خود، مخصوصا در عرصه سیاست و روابط خارجی آمریکا به آن خواهد پرداخت، تصحیح تصویر و سیاست‌هایی است که ترامپ از سال 2016، از آمریکا در عرصه بین المللی نشان داده و سعی کرده سیاست خارجی آمریکا را به نوعی به برَند شخصی خود تبدیل کند. اقدامات ترامپ در دوره چهار ساله حضورش در قدرت و در عرصه سیاست خارجی آمریکا نظیر خروج یکجانبه از سازمان‌ها و توافقات بین‌المللی، اتخاذ رویکردی تهاجمی نسبت به دیگر بلوک‌های قدرت در جهان، و تاکید بر یکجانبه گرایی آمریکا و اولویت منافع آن بر دیگر کشورهای جهان(که به قول "پیتر نیکولاس" خبرنگار مشهور آتلانتیک، شعار "اول آمریکا" وی را به "آمریکای منزوی و تنها" تغییر داده است)، تا حد زیادی موقعیت و وجهه آمریکا در عرصه بین‌المللی را خدشه دار کرده است.

از این رو، یکی از اصلی ترین دستورکارهایی که بایدن و تیم سیاست خارجی وی در پیش خواهند گرفت، مقابله با رویه‌ها و اقدامات جنجالی ترامپ در عرصه سیاست خارجی آمریکا و ترمیم وجهه این کشور در عرصه بین‌المللی خواهد بود. از این رو، انتظار می رود که آمریکا بار دیگر همکاری‌های خود با سازمان‌ها و نهادهای بین‌المللی را افزایش دهد(کما اینکه بایدن در سالگرد خروج ترامپ از توافق آب و هوایی پاریس، از الحاق دوباره به این سازمان خبر داد). در واقع، وی تلاش خواهد کرد تا تصور غالب سنتی که از آمریکا به عنوان حامی اصلی نهادهای بین‌‎المللی در عصر پساجنگ جهانی دوم وجود داشته را بار دیگر احیا کند. از چشم اندازی گسترده‌تر، بایدن سعی خواهد کرد تا چهره خشنی را که ترامپ از آمریکا در عرصه معادلات بین‌المللی ترویج کرده، تضعیف کند و در مقابل، بار دیگر قدرت نرم آمریکا را در جهان افزایش دهد و از آن تصویری بازیگری متعهد و قانونمدار را به نمایش بگذارد.

از این رو، مقابله با دستورکار یکجانبه گرایی آمریکا در خروج از توافقات و نهادهای بین المللی و همچنین تعامل بیشتر با دیگر بلوک های قدرت نظیر روسیه، چین و اتحادیه اروپا، محور اصلی سیاست خارجی دولت جو بایدن خواهد بود. به طور کلی، به نظر می رسد که فضای هیجان، تنش آفرینی و جنجال افکنی تا حد زیادی در عرصه سیاست خارجی آمریکا کاهش یابد و بایدن مجبور شود تا عمده وقت خود را به ترمیم سیاست خارجی آمریکا و در کنار آن، پیشبرد دستورکار خود، تخصیص دهد. تا حدی که پیش بینی می‌شود دوره چهار ساله ریاست جمهوری آمریکا، برای پیشبرد و کسب آنچه مطلوب جو بایدن در عرصه سیاست خارجی است، کافی نباشد.

بایدن و چالش مقاومت‌های داخلی در آمریکا

"نینا خروشچوا" استاد مسائل بین‌المللی در دانشگاه "نیواسکول نیویورک" در مقاله ای برای پایگاه خبری "پراجکت‌سیندیکت" تاکید می کند که انتخابات 2020 آمریکا، یک حقیقت را به وضوح برای همگان آشکار ساخت: «رایِ بالای 70 میلیون نفر در آمریکا (که حدودا نیمی از رای دهندگان آمریکایی را تشکیل می دهد) به دونالد ترامپ، روشن کرد که ترامپ تا حد زیادی استاد جنگ روانی و تبلیغات است. او جمعیت قابل توجهی از رای دهندگان آمریکایی را قانع کرد تا علی رغم فجایعی نظیر شیوع گسترده ویروس کرونا در کشورشان(بیش از 240 هزار نفر در آمریکا بر اثر کرونا جان باخته اند) و خسارت های قابل توجه اقتصادی آن بر این کشور، باز هم به ترامپ و سیاست های خشونت بار و تفرقه افکن وی رای دهند». این نکته ای است که چالش جدی برای جامعه آمریکا و به طور خاص برای دولت جدیدی این کشور به ریاست جمهوری جو بایدن است.

در واقع، اکنون دموکرات‌ها و به طور خاص جو بایدن، دولتی را تحویل گرفته‌اند که علاوه بر سبد رای قابل توجه نامزد رقیب آن ها در انتخابات 2020 آمریکا(و تحریکات گسترده ترامپ با هدف برانگیختن طرفدارانش)، از برتری قاطع در عرصه سیاسی آمریکا نیز برخوردار نیست و جمهوریخواهان آمریکایی، با موقعیت نسبتا مناسب خود در نهادهای مهمی نظیر سنای آمریکا و کنگره این کشور، چالش‌های جدی را برای آن‌ها ایجاد خواهند کرد. از این رو، واقع‌بینانه نیست که فرض شود جو بایدن در عرصه سیاست خارجی آمریکا، یکه تاز میدان است و می تواند دستورکار خود را بدون هرگونه مشکل و مانعی به پیش برد. به طور کلی، سیاست خارجی دولت بایدن در قبال کشورها و مناطق مختلف جهان، نمی تواند نسبت به منافع و دیدگاه های جمهوریخواهان بی تفاوت باشد و انتظار می رود روح ترامپیسم و افراطی‌گری حاکم بر آن، تا حد زیادی دستورکار خارجی دولت بایدن را تحت تاثیر قرار دهد.